بررسی ریخت شناسی و زیست شناسی جمعیت های ماهی سیاه کولی (vimba vimba) در حوضه جنوبی دریای خزر

در این مطالعه برای تعیین تنوع درون جمعیتی و بین جمعیتی ماهی سیاه کولی vimba vimba براساس صفات ریخت شناسی و شاخص های زیست شناسی از اسفند 88 لغایت خرداد 89 در مجموع 334 نمونه ماهی در رودخانه های گرگانرود و ولی آباد و سواحل لاریم و محمود آباد به وسیله دام گوشگیر و تور پرتابی (سالیک) صید شد. در اکثر صفات ریخت سنجی اختلاف معنی داری بین جمعیت ها مشاهده شد(05/0p?) ولی در تعداد کمی از صفات شمارشی بین جمعیت ها اختلاف معنی داری وجود داشت(05/0p>). روش های تجزیه به مولفه اصلی، آنالیز تابع تشخیص و آنالیز خوشه ای نشان داد که جمعیت های سیاه کولی مهاجر در 4 منطقه به طور کامل قابل تفکیک نمی باشند. نسبت جنسی ماهیان سیاه کولی در گرگانرود 5/65% نر، 5/34% ماده، در لاریم، 88/38% نر، 12/61% ماده، در محمودآباد33/61% نر، 77/38% ماده و در ولی آباد 71/85% نر و 29/14% ماده بوده است. در هر 4 منطقه میانگین طول و وزن سیاه کو لی های جنس ماده بیشتر از جنس نر بوده است. بین میانگین طول و میانگین وزن ماهیان 4 منطقه به تفکیک جنس اختلاف معنی داری وجود داشته است(05/0p?) الگوی رشد برای هر 2 جنس نر و ماده ماهیان رودخانه گرگانرود الومتریک منفی و برای بقیه مناطق در هر 2 جنس نر و ماده ایزومتریک بوده است. در هر 4 جمعیت طول بینهایت در جنس ماده بیشتر از جنس نر بوده ولی آهنگ رشد نرها به طور نسبی بیشتر بوده است. بین میانگین هماوری مطلق و فاکتور وضعیت در 4 جمعیت اختلاف معنی داری وجود داشت(05/0p?). بیشترین مقدار شاخص رشد گنادی 95/22 برای جنس ماده رودخانه گرگانرود و کمترین مقدار آن 8/0 مربوط به جنس نر رودخانه گرگانرود بوده است. کمترین مقدار هماوری 2917 عدد تخمک مربوط به رودخانه ولی آباد بوده و بیشترین مقدار آن 44460 عدد تخمک مربوط به رودخانه گرگانرود بوده است. نتایج نشان داد که جمعیت ها کاملاً از هم جدا نشدند، ولی احتمالاً از جمعیت های متفاوتی هستند که هر ساله با توجه به شرایط متفاوت اکولوژیکی به این مناطق مهاجرت می نمایند. کلمات کلیدی: سیاه کولی- vimba vimba- ریخت شناسی- زیست شناسی- حوضه جنوبی دریای خزر